Sarajevo, 28. februara 2024. – Na jučerašnjoj sjednici Zastupničkog doma Parlamentarne Skupštine Bosne i Hercegovine usvojena je poslanička inicijativa gospodina Šemsudina Mehmedovića za obavljanje nezavisne vanjske revizije rada Uprave za indirektno oporezivanje BiH, kao i revizije prikupljanja i raspodjele prihoda koje vrši navedena Uprava.
Mehmedovićeva inicijativa potaknuta je zabrinjavajućom nesrazmjerom u raspodjeli prihoda između entiteta, posebice između entiteta Federacije BiH i Republike Srpske. Finansijski podaci koji su istaknuti na sjednici pokazuju značajne disparitete u izvozu, uvozu i štednji građana, ukazujući na dugogodišnju neravnotežu koja ima negativne posljedice na ekonomski razvoj Federacije BiH.
Inicijativa – Nezavisna revizija rada Uprave za indirektno oporezivanje: Gospodin Mehmedović je predložio Predstavničkom domu da od Upravnog odbora Uprave za indirektno oporezivanje traži da, u što kraćem roku, angažuje nezavisnu vanjsku revizorsku firmu sa zadatkom da, za period od 2018 do 2023.godine, izvrši reviziju rada Uprave za indirektno oporezivanje, kao i reviziju prikuplanja i raspodjele prihoda koje je u tih 5 godina Uprava obavila.
Pravna osnova za ovakav zahtjev je član 35.Zakona o sistemu indirektnog oporezivanja u Bosni i Hercegovini, prema kojem se postupak angažovanja nezavisne revizorske firme, provodi uz punu saradnju javnih revizorskih institucija države i entiteta.
Mehmedović ističe da je Ured za reviziju institucija Bosne i Hercegovine, u svim godišnjim izvještajima o obavljenoj finansiskoj reviziji Uprave za indirektno oporezivanje konstatovao da Upravni odbor nije postupao u skladu sa citiranim članom 35.Zakona.
Izostala vanjska revizija u posljednjih 17 Godina: Jedina i posljednja vanjska revizija indirektnih prihoda obavljena je za 2006.godinu. Gospodin Mehmedović ukazuje na zabrinjavajući izostanak vanjske revizije prikupljanja i raspodjele indirektnih prihoda u proteklih 17 godina. Svi usvojeni koeficijenti i poravnanja, osim za 2006. godinu, ostaju privremenog karaktera.
Nesrazmjerna raspodjela prihoda: Pored toga, svi relevantni finansijski podaci ukazuju na to da raspodjela prihoda od indirektnih poreza, koju godinama obavlja Upravni odbor Uprave za indirektno oporezivanje Bosne i Hercegovine, najblaže rečeno, ne odgovara stvarno stanju. Kao potvrdu za ovakvu tvrdnju, Mehmedović je istakao neke od vrlo bitnih finansijskih podataka. U period januar- septmebar 2023.godine:
Republika Srpska je ostvarila izvoz u iznosu od 3 milijarde i 914 miliona KM ili 31,6%. Izvoz Federacije Bosne i Hercegovine je bio 8,5 milijardi KM odnosno 68,4%.
U istom period zabilježena je vrijednost uvoza u Republiku Srpsku od 5 milijardi i 230 miliona KM ili samo 26,1%, dok je uvoz u Federaciju bio skoro 15 milijardi KM ili 73,9%.
Možda je još bolji primjer finansijskog odnosa izmeđuda entiteta činjenica da je u julu 2023.godine štednja građana u bankama sa sjedištem u Federaciji iznosila 10,8 milijardi KM, a u bankama sa sjedištem u Republici Srpskoj svega 2,4 milijarde KM.
Znači, građani u Federaciji Bosne i Hercegovine imaju čak 4,5 puta veći iznos štednih depozita od građana u Republici Srpskoj.
Kada se analiziraju svi navedeni statistički podaci i uzme u obzir činjenica da se trenutna raspodjela prihoda od indirektnih poreza vrši na način da Republici Srpskoj pripada 34,4 posto, Brčko Distriktu 3,55 posto i Federaciji BiH 62,05 posto, više je nego očigledno da se ta raspodjela godinama obavlja na štetu Federacije Bosne i Hercegovine i u korist Republike Srpske.
Mehmedović je također podsjetio da se na podračunu Centralne banke Bosne i Hercegovine nalazi vise od 250 miliona KM neraspoređenih sredstava od putarina, jer Upravni odbor još nikada nije utvrdio konačnu metodologiju za raspodjelu prihoda namijenjenih za izgradnju autputeva u Bosni i Hercegovini.
Predsjednici stranaka Trojke sun a sastanku u Laktašima pristali da se ta sredstva podjele na način da 160 milion KM pripada Federaciji Bosne i Hercegovine, a 90 miliona KM Republici Srpskoj, što je suprotno odluci Upravnog odbora Uprave za indirektno oporezivanje iz 2018.godine kojom je propisano da će se poravnanje provesti po utvrđivanju konačne metodologije. Prema bilo kojem objektivnom parametru, npr. Potrošnja goriva i BDP-u, svih 250 miliona KM bi moralo pripasti Federaciji Bosne i Hercegovine.
Zbog svega prethodno navedenog, Mehmedović smatra da je Upravni odbor dužan da provodi Zakon i poštuje vladavinu prava, te da mora, u što kraćem roku, da poduzme sve potrebne mjere za angažovanje nazavisne vanjske revizorske firme koja će, za period od 2018. do 2023.godine, izvršiti reviziju rada Uprave za indirektno oporezivanje, kao i reviziju prikupljanja i raspodjele prihoda koje je u tih pet godina Uprava obavila.